بسم الله الرّحمن الرّحیم
{ گناهانی که باعث زوال دولت وازدست رفتن حکومت می شود }
1
- اصول – ضایع کردن اصول اساسی .
2
- امتیازخواهی وخودکامگی .
3
- تبذیرناروا - هزینه های زیانبار اقتصادی .
4
- تبعیض وناعدالتی .
5
- تجارب وعبرت – ازتجارب سودمند عبرت نگرفتن .
6
- تجمل گرا یی وا سرا فگری .
7
- تدبیر - سوء تدبیر وضعف مدیریت .
8
- ترک امربه معروف ونهی ازمنکر .
9
- تعدی وتجاوز به حقوق مردم .
10
- تفرقه واختلاف ( بین مسئولین ، بین مردم
ومسئولین ودربین مردم ) .
11
- جور – اطاعت ازجوروجائر .
12
- خون ناحق – ریختن خون ناحق .
13
- رهبری – عد م تبعیت ازفرامین رهبری .
14
- سُستی وتنبلی .
15 - صحنه – درصحنه نبودن مردم .
16 - طغیان وسرکش .
17
- ظلم وستم دردوران حکومت وسلطنت .
18
- عداوت
- ایجاد عداوت ودشمنی با مردم .
19
- عذرخواهی – بجای جبران نواقص گذشته عذرخواهی بیجا نمودن
.
20 - غرور ومَنیت .
21
- غفلت – غفلت ازوظایف و...
22
- فخر - ( فخرفروشی وبه خودبالیدن )
23
- فرزانگان - متآخرداشتن و کنارزدن فرزانگان .
24
- فروع – چسبیدن به فروع ( به کارهای کم ارزش پرداختن ) .
25
- فرومایگان – مقدم داشتن و بکارگیری فرومایگان .
26
- فساد ( فساد دردستگاه حکومتی وجامعه )
27
- معصیت ونافرمانی خداوند .
28
- ناشکّری وناسپاسی .
**************************************************************
1
- اصول – ضایع کردن اصول اساسی .
عَلیّ (علیه السلام )
:
یُستَدَلُّ
عَلی إِدبارِالدُّوَلِ بِأَربَعَ : تَضیِیعُ الأُصُولِ ، وَالتَّمَسُّکُ بِافُرُوعِِ،
وَتَقدِیمُ الأَرٰاذِلِ
، وَتَأخِیرُالأَفاضِلِ
.
امام علی ( ع ) :
برای سقوط دولتها وحکومتها به
چهار چیزمی توان استدلال واستناد کرد : ضایع کردن اصول اساسی ، چسبیدن به به فروع
( پرداختن به کارهای کم ارزش ) ، فرومایگان را مقدم داشتن و فرزانگان را به
تاخیرانداختن وکنارزدن .
« هرگاه این چهارچیزدرارکان حکومت راه یافت ونفوذ کرد آن حکومت ساقط
خواهد شد »
( میزان الحکمة ج 4 –
ص 1780 – ح 6134 )
2
- امتیازخواهی وخودکامگی .
امام علی ( , ) :
ای مالک !
ازامتیازخواهی درآنچه مردم درآن یکسانند بپرهیز .
( نهج البلاغة
- دشتی – نامه 53 - قسمت 12 – بند
149 ص 590)
3
- تبذیرناروا - هزینه های زیانبار اقتصادی .
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
یُستَدَلُّ
عَلَی الإِدبارِبِأَربَعَ : سُوءُ التَّدبِیر، وَقُبحُ التَّبذِیر...ِ،
امام علی ( ع ) :
استدلال واستناد می
شود به سقوط دولتها وحکومتها به چهار چیز : سوء تدبیر وضعف مدیریت ، وتبذیرناروا (
وهزینه های زیانباراقتصادی) ..
( سایت حوزه بنقل
ازشرح غررالحکم ج 6 – ص 449 )
4
- تبعیض وناعدالتی .
تبعیض وناعدالتی مردم
را نسبت به حکومت بدبن وازحکومت جداکرده وروزی درمقابل حکومت قرارخواهد داد .
5
- تجارب وعبرت – ازتجارب سودمند عبرت
نگرفتن .
قرآن کریم :
لَقَد
کٰانَ فِی قَصَصِهِم عِبرَةٌٍ لأُولِی الأَ لبٰابِ .
همانا درحکایت آنان
برای صاحبان عقل عبرت کامل خواهد بود .
( سوره یوسف – 111 )
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
یُستَدَلُّ
عَلَی الإِدبارِبِأَربَعَ : سُوءُ التَّدبِیرِ، وَقُبحُ التَّبذِیر ،
وَقِلَّةُ الإِعتِبار...،
امام علی ( ع ) :
استدلال واستناد می
شود به سقوط دولتها وحکومتها به چهار چیز : سوء تدبیر وضعف مدیریت ، تبذیر( وهزینه
های زیانباراقتصادی) ، ازتجارب سودمند عبرت نگرفتن .
( سایت حوزه بنقل
ازشرح غررالحکم ج 6 – ص 449 )
الإمام علیّ ( علیه
السلام ) :
إِنَّ الدَّهریَجرِی بِالبا قِین کَجَریِهِ بِالما ضِینَ...مُتَشابِهَةٌ اُمُورُهُ ...
امام علی ( ع ) :
روزگارهمانگونه که برگذشتگان جریان داشت برحاضرین نیزجاری است (
کارهای روزگار برگذشتگان وبرحاضران شباهت دارد ) .
( نهج البلاغة – دشتی خطبه 157 – ص 292 )
6
- تدبیر - سوء تدبیر وضعف مدیریت .
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
یُستَدَلُّ
عَلَی الإِدبارِبِأَربَعَ : سُوءُ التَّدبِیرِ، وَقُبحُ التَّبذِیر ،
وَقِلَّةُ الإِعتِبار، وَکَثرَةُ الإِعتِذٰارِ .
امام علی ( ع ) :
استدلال واستناد می
شود به سقوط دولتها وحکومتها به چهار چیز : سوء تدبیر وضعف مدیریت ، تبذیر( وهزینه
های زیانباراقتصادی) ، ازتجارب سودمند عبرت نگرفتن وبجای جبران نواقص گذشته
عذرخواهی بیجانمودن .
( سایت حوزه بنقل
ازشرح غررالحکم ج 6 – ص 449 )
7
- تعدی وتجاوز به حق مردم .
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
مَنِ
استَطٰالَ إِلَی النّاسِ سََلبَ القُدرَتَهُ .
امام علی ( ع ) :
هرکه برمرد م تعدی وتجاوزروادارد قدرتش را سلب می کند .
( غرر، ج 2 – ص 667 – 933 )
8
- تفرقه واختلاف ( بین مسئولین ، بین مردم
ومسئولین ودربین مردم ) .
قرآن کریم :
وَلا تَنازَعُوا فَتَفشَلُواوَتَذهَبَ رِیحُکُم .
درگیری ونزاع نکنید که
سست می شویدوقدرتان زایل می شود .
( سوره انفال – 46 )
9
- جور – اطاعت ازجوروجائر .
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
طٰاعَةُ الجَورِ یُوجِبُ الهَلکَ وَتَأتِی عَلَی المُلکِ .
امام علی ( ع ) فرمود
:
بفرمان ستم بودن « وستم کردن » سبب هلاکت ( انسان ) وتباه کننده ملک
وسلطنت است
( غرر، ج 2 – ص 472 –44)
10
- جهل ونادانی .
هرحکومتی که جامعه ومردم خودرا درجهل ونادانی نگهدارد ، مردم قدر نعمت
وآن حکومت نخواهند دانست روزی برعلیه آن شوری ده وازبین خواهند برد .
11
- خون ناحق – ریختن خون ناحق .
علیّ ( علیه السلام )
:
إِیاکَ وَالدِّ ماءَ وَسَفکَها بِغَیرِحِها ، فَاِنَّهُ لَیسَ شَیئٌ أَدنیٰ لِنَقمَةٍ ، وَلا أَعظَمَ لِتَبِعَةٍ ، وَلا أَحریٰ بِزَوٰالِ نِعمَةٍ ، وَانقِطٰاعِ مُدَّةٍ ، مِن سَفکِ الدِّ ماءِ بِغَیرِحَقِّهٰا .
امام علی (علیه
السلام ) خطاب به مالک اشتر ( رحمة الله علیه ) :
ازخون ریزی بپرهیز،
وازخون ناحق پروا کن ، که هیچ چیز همانند خون نا حق کیفرالهی را نزدیک ، مجازات را
بزرگ نمی کند ، ونابودی نعمت ها را سرعت نمی بخشد وزوال حکومت را نزدیک نمی گرداند
.
( نهج البلاغة – دشتی
– نامه 53 – قسمت 12 – بند 141 ص 588 )
12
- رهبری – عدم تبعیت رهبری .
الإمام علیّ ( علیه
السلام ) :
ألا
وإنّکم قد نفضتم أیدیکم من حبل الطّاعة ، وثلمتم حصن الله المضروب علیکم بأحکام
الجاهلیّة ...
امام علی (ع ) خطاب
به اهل کوفه فرمود :
آگاه باشید که شما هم
اکنون دست از رشته اطاعت کشیدید ، وبا زنده کردن ارزش های جاهلیت ، دژمحکم الهی را
درهم شکستید .
( نهج البلاغة – دشتی
– خطبه 192 – ص 396 – بند 103 )
13
- سُستی وتنبلی .
با سستی ، تنبلی وتن
پروری نمی شود حکومت داری کرد وروزی حکومت
از دست خواهد رفت .
14
- صحنه – درصحنه نبودن مردم ( گناه همگانی
وعمومی )
هرگاه مردم درصحنه
نباشند ودرمواقع لازم ازحکومت پشتیبانی نکنند آن حکومت روزی سرنگون خواهد شد .
15
- ظلم وستمگری دردوران حکومت وسلطنت .
الإمام علیّ (علیه السلام ) :
- لزیاد بن أبیه وقد استخلفه لعبدالله بن عبّاس علی فارس وأعمالها ،
فی کلام طویل کان بینهما ، نهاه فیه من تقدّ م الخراج - :
إِستَعمِلِ العَدلَ ، وَاحذَرِالعَسفَ وَالحَیفَ ،
فَاِنَّ العَسفَ یَعُودُ بِالجَلاءِ ، وَالحَیفَ یَدعُوإِلَی السَّیفِ .
امام علی ( ع ) ، وقتی زیادبن أبیه را به جای عبدالله بن عباس
کارگزارفارس کرد ، درضمن سخنان مفصل اورا از گرفتن خراج اضافی منع کرد وفرمود :
عدل وداد را به کاربند وازسختگیری وبیداد بپرهیز ، زیرا سختگیری ناروا مردم را
آواره می کند وستمگرسی مایۀ شورش وخونریزی می شود .
( میزان الحکمة ج 4 – ص 1782 – ح 6136 )
16
- عداوت
- ایجاد عداوت ودشمنی با مردم .
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
مَن جارَ فِی سُلطٰانِهِ وَأَکثَرَعَدٰاوَتَهُ هَدَمَ اللهُ سُبحانَهُ بُنیانَهُ وَهَدَّ أَرکٰانَهُ .
امام علی ( ع ) :
هرکه دردوران حکومت وسلطنتش ستم کند ودشمنی با مردم را زیاد نماید
خداوندسبحان بنیادش را برکند وارکانش را بشکند .
( غرر، ج 2 – ص 695 –
ح 1253 )
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
مَن طٰالَ عُدوانُهُ زٰالَ سُلطٰانُهُ .
امام علی ( ع ) :
هرکه دشمنیش طولانی
شود سلطه واقتدارش ازبین می رود .
( غرر، ج 2 – ص 630 –
ح 382 )
17
- عذرخواهی – بجای جبران نواقص گذشته عذرخواهی بیجا نمودن
.
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
یُستَدَلُّ
عَلَی الإِدبارِبِأَربَعَ : سُوءُ التَّدبِیرِ، وَقُبحُ التَّبذِیر ،
وَقِلَّةُ الإِعتِبار، وَکَثرَةُ الإِعتِذٰارِ .
امام علی ( ع ) :
استدلال واستناد می
شود به سقوط دولتها وحکومتها به چهار چیز : سوء تدبیر وضعف مدیریت ، تبذیر( وهزینه
های زیانباراقتصادی) ، ازتجارب سودمند عبرت نگرفتن وبجای جبران نواقص گذشته
عذرخواهی بیجانمودن .
( سایت حوزه بنقل
ازشرح غررالحکم ج 6 – ص 449 )
18
- غرور ومَنیت .
عَلیّ (علیه السلام )
:
یُستَدَلُّ
عَلی إِدبارِالدُّوَلِ بِأَربَعَ : تَضیِیعُ الأُصُولِ ، وَالتَّمَسُّکُ
بِالفُرُوعِ ِ...،
امام علی ( ع ) :
برای سقوط دولتها وحکومتها به
چهار چیزمی توان استدلال واستناد کرد : ضایع کردن اصول اساسی ، وچسبیدن به فروع .
( سایت حوزه – بنقل
از شرح غررالحکم ج 6 – ص 450 )
20
- غفلت .
امام علی ( علی ) :
ای مالک ! ازغفلت
درآنچه باید بدان توجه شود بپرهیز .
( نهج البلاغة - دشتی – نامه 53 - قسمت 12 – بند 149 ص 590)
21
- فخر – بالیدن ( فخرفروشی وبه خودبالیدن
)
عَلِیٌّ (علیه السلام
) :
آفَةُ
الرِّیٰاسَةِ أَلفَخرُ .
امام علی ( ع ) :
فخرکردن وبه
خودبالیدن آفت ریاست است .
( غرر، ج 1 – ص 307 –
ح 33 )
22
- فرزانه گان - فرزانگان را به تاخیر
انداختن وکنارگذاشتن .
عَلیّ (علیه السلام )
:
یُستَدَلُّ
عَلی إِدبارِالدُّوَلِ بِأَربَعَ : تَضیِیعُ الأُصُولِ ، وَالتَّمَسُّکُ
بِِالفُرُوعِِ ، وَتَقدِیمُ الأَرٰاذِلِ ، وَتَأخِیرُالأَفٰاضِلِ .
امام علی ( ع ) :
چهارچیزنشانۀ به سرآمدن دولتهاست : ضایع کردن اصول اساسی ، چسبیدن به
به فروع ( پرداختن به کارهای کم ارزش ) ، فرومایگان را مقدم داشتن و فرزانگان را
به تاخیرانداختن وکنارزدن .
( میزان الحکمة ج 4 – ص 1780 – ح 6134 )
23
- فروع – چسبیدن به فروع ( به کارهای کم ارزش پرداختن ) .
عَلیّ (علیه السلام )
:
یُستَدَلُّ
عَلی إِدبارِالدُّوَلِ بِأَربَعَ : تَضیِیعُ الأُصُولِ ، وَالتَّمَسُّکُ
بِالفُرُوعِ ِ...،
امام علی ( ع ) :
برای سقوط دولتها وحکومتها به
چهار چیزمی توان استدلال واستناد کرد : ضایع کردن اصول اساسی ، وچسبیدن به فروع .
( میزان الحکمة ج 4 –
ص 1780 – ح 6134 )
24
- فرومایگان – فرومایگن را مقدم داشتن وبه
سرکارآوردن .
عَلیّ (علیه السلام )
:
یُستَدَلُّ
عَلی إِدبارِالدُّوَلِ بِأَربَعَ : تَضیِیعُ الأُصُولِ ، وَالتَّمَسُّکُ
بِالغُرُورِ، وَتَقدِیمُ الأَرٰاذِلِ ، وَتَأخِیرُالأَفاضِلِ .
امام علی ( ع ) :
برای سقوط دولتها وحکومتها به
چهار چیزمی توان استدلال واستناد کرد : ضایع کردن اصول اساسی ، مغرورشدن به جاه
وحکومت ، فرومایگان را مقدم داشتن و فرزانگان را به تاخیرانداختن وکنارزدن .
( سایت حوزه – بنقل از شرح غررالحکم ج 6 – ص 450
)
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
زَوٰالُ الدُّوَلِ بِاصطِناعِ السُّفَلِ .
امام علی ( ع ) :
به سرآمدن دولتها به
سبب برگزیدن وبه کارگرفتن سفلگان است .
( میزان الحکمة ج 4 –
ص 1780 ) – ح 6133 )
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
مِن
عَلاماتِ الإِدبارِمُقارَنَةُ الأَرذٰالِ .
امام علی ( ع ) :
همنشین شدن با
فرومایگان ازنشانه های پشت کردن دولت است .
( میزان الحکمة ج 4 –
ص 1782 ) – ح 6135 )
25
- فساد ( فساد دردستگاه حکومتی وجامعه )
26
- معصیت و نافرمانی خداوند.
قرآن کریم :
أَلَم یَرَوا کَم أَهلَنا مِن قَبلِهِم مِن قَرنٍ مَکّناهُم فِی الأَرضِ مٰالَم نُمَکِِّن لَکُم وَأَرسَلناالسَّماءَ عَلَیهِم مِدرٰارًا وَجَعَلنا الأَنهارَتَجرِی مِن تَحتِهِم فَأَهلَکناهُم بِذُنُوبِهِم وَأَنشَأنامِن بَعدِهِم قَرنًا ٰاخَرِینَ .
آیا مشاهده نکردند چقدرازاقوام پیشین را هلاک کرد یم ؟! اقوامی که (
ازشمانیرومند تربود ندو) قدرتهائی به آنها داد یم که به شما نداد یم ، بارانهای پی
درپی برآنها فرستاد یم ونهرها اززیر ( آبادیهای ) آنها جاری ساختیم ( اما هنگامی
که سرکشی وطغیان کردند) آنهارابه خاطرگناهانشان نابود ساختیم وجمعیت دیگری بعد ازآنان بوجودآوردیم .
( سوره انعام – 6 )
27
- ناشکری وناسپاسی .
اَلإامٰامُ عَلَِیٌّ (علیه السلام ) :
إنَّ هٰؤُلاءِ کٰانُواوٰارِثِینَ ، فَأصبَحُوا مَورُوثِینَ ، إنَّ هٰؤُلاءِ لَم یَشکُرُواالنِّعمَةَ فَسُلِبُوادُنیٰاهُم بِالمَعصِیَةِ ، إیّٰاکُم وَکُفرَالنِّعَمِ لا تَحِلُّ بِکُمُ النِّقَمُ .
{ درکتاب صفّین آمده
است که علی (ع ) هنگام رفتن به صفّین درمسیرش ازآثارکسریٰ گذشت } وفرمود :
... اینان زمانی وارث - تاج وتخت دیگری – بودند وسپس دیگران وارث آنان
شدند ، اینان شکرنعمت بجا نیاوردند وبه سبب معصیت ، دنیا شان از آنان گرفته شد ،
ازکفران نعمت بپرهیزد ، تا کیفرها دامن شمارا نگیرد.
( بحارالأنوار ، ج 76 / 275 )- بنقل ازسا منه قدس .
« الحمد لله
ربّالعالمین وصلّ الله علی محمد وآله الطّاهرین »