بسم الله الرّحمن الرّحیم
« گناهانی که باعث غم واندوه درزندگی انسان می شود »
·
بی تا بی و بی قراری( جَزع وفَزع )
·
حسد
·
دلبستگی بدنیا
( حبّ الدّنیا )
·
شیرین شمردن لذّت دنیا
·
فریب دنیا را خوردن
·
چشم داشتن درآنچه دست مردم است ( چشم به اموال مردم
داشتن )
·
ناخرسندی وناخوشنودی ازتقد یر( ودل دا ری ) خداوند
·
شکّ وتردید
·
کوتاهی درعمل
·
غضب بی جا ( غضب برقوی ترازخود )
·
ازدست دادن فرصت
·
هوسرانی وهوسبازی
·
هوای نفس
*********************************************************
بی تا
بی وبی قراری ( جَزع وفَزع )
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
ایاکَ وَالجَزَعَ ، فَانَِّهُ یَقطَعُ الأَمَلَ وَیُضعِفُ
العَمَلَ ، وَیُورِثُ الهَمَّ .
امام علی ( ع ) :
ازبیتابی ( آه وناله
) کردن بپرهیز، که آن امید را قطع می کند وعمل را ضعیف می گرداند واندوه می آورد .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3773 )
حسn
الف - عَلیٌّ (علیه السلام ) :
طَهِّرُوا
قُلُوبَکُم مِنَ الحَسَدِ فَاِنَّهُ مُکمِدٌ وَمُضِنٌّ .
امام علی (ع ) :
قلبهای تان را ازحسد پاک کنید زیرا که حسد اندوه آورنده ولاغرکننده
است .
(غرر ، ج 2 – ص 471 –
ح 33 )
ب - عَلیٌّ (علیه السلام ) :
اَلحَسَدُ
یُنشِئُ الکَمَدَ .
امام علی (ع ) :
حسد بوجود آورنده غم واندوه است .
غرر ، ج 1 – ص 35 – ح
1080 )
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
مارَأَیتُ ظٰالِمًا أَشبَهُ بِمَظلُومِ مِنَ الحاسِدِ : نَفَسٌ دٰائِمٌ ، وَقَلبٌ هٰائِمٌ ، وَحُزنٌ لازِمٌ .
امام علی (علیه
السلام ) :
ستمگری ندیدم که به
ستمدیده مانند ترباشد مگرحسود : اوجانی خسته دارد ودلی سرگشته واندوه پیوسته
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3771 )
دلبستگی
بدنیا ( حبّ الدّنیا )
الف - عَن اآبنِ أبِی یَعفُورِ قال : سَمِعتُ أباعَبدِاللهِ
(علیه السلام ) یَقُولُ :
مَن
تَعَلَّقَ قَلبُهُ بِالدُّنیا تَعَلَّقَ قَلبُهُ بِثَلاثِ خِصالٍ : هَمُّ لایَفتی
، وَأمَلٌ لایُدرَکُ ، وَرَجاءٌ لا یَنالُ .
ابن أبی یعفور گوید :
ازامام صادق (علیه السلام ) شنیدم می فرمود :
کسی که بد نیا دل
ببند د به سه خصلت ( چیز ) دل بسته ، اندوهی که پایان ندارد ، وآرزوی که بدست
نیاید ، وامیدی بدان نرسد .
( اصول کافی – ج 4 –
ص 9 – ح 17 )
ب - عن عبد الله بن الحسن بن الحسن ، عن امّه فاطمه
بنت الحسین ، عن ابیها (علیه السلام ) قال : فال رسول الله ( صلّ الله علیه وآله )
:
الرَّغبَةُ
فِی الدّیا تُکثِرُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَالزُّهدُ فِی الدُّنیا یَرِیحُ القَلبَ
وَالبَدَنَ .
فاطمه دختر امام حسین
(علیه السلام ) ازپدرش نقل می کند که پیامبر خدا ( صلّ الله علیه وآله ) فرمود :
رغبت وتمایل بدنیا غم و اندوه را بیشتر می کند وبی اعتناعی بدنیا دل وبدن را راحت
می سارزد .
( خصال ج 1 – ص 116 –
ح 114 )
ج - عَلیٌّ (علیه السلام ) :
مَنِ
استَشعَرَالشَغَفَ بِالدُّنیا مَلأ ت ضَمِیرَهُ أشجانًا ، لَها رَقصٌ عَلی سُوَیداءِ قَلبِهِ ، هَمٌّ یَشغَلُهُ وَغَمٌّ یَحزُنُهُ حَتّیٰ یُؤخَذَ بِکَظمِهِ فَیُلقی بِالفَضاءِ مُنقَطِعًا أبهُرٰاهُ *، هَیِّنًا عَلَی اللهِ فَناؤُهُ ، بَعِیدًا عَلَی الأخوٰانِ لِقاؤُهُ .
امام علی (ع ) :
کسی که درعمل کوتاهی
کند حداوند سبحان اورا دچارغم واندوه نماید
کسی که علاقه ودلبستگی به دنیارا پیشه وتن پوش خود کند ، دنیا دل اورا
پرازغم وانوده سازد ، دنیا را دردل ودردرون او رقص وزیروشدنی است ( همیشه دردل
ودردرون خودمسائل دنیوی را فکر وجا بجا نماید ) هردم اندوهی ( ازاندوهای دنیا)
سرگرمش سازد و غمی محزون وغصّة دارش نماید ، تاآنکه گرفتار فروخوردن اندوهش گردد (
مرگش دررَسد ) آنگاه درفضا افکنده شود درحالی دوچشم امّیدازدنیا بریده *، نابودیش
برای خداوندآسان ودیدارش برای برادران ودوستان دورباشد ( دیگردست کسی بوی نرسد ) .
( غرر ، ج 2 – ص 709 –
ح 1398)
( میزان الحکمة ج3 –
ص 1146 – ح 3774 )
* درنهج البلاغة
مرحوم دشتی عبا رت عربی وترجمه چنین است :
« مُنقَطِعًا أبهَرٰاهُ رگهای حیات اوقطع شده »
ه - رسول الله ( صلّی الله عیه
وآله ) :
أَنا زَعِیمٌ بِثَلاثٍ لِمَن أَکَبَّ عَلی الدَّنیا :
بِفَقرٍ لا غِناءَ
لَهُ ، وَبِشُغلٍ لا فَرٰاغَ لَهُ ، وَبِهَمٍّ وَحُزنٍ لا اِنقِطٰاعَ لَهُ .
پیامبر خدا ( ص ) :
کسی که به دنیا بجسبد
من سه چیزرا برای اوقطعی می ددانم : فقری که هیچ گاه به بی نیازی نمی انجامد ،
وگرفتاری که هرگزازان خلاصی نیست ، وغم و اندوهی که هرگزبه پایان نمی رسد .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1148 – ح 3776 )
رغبت ومیل شدید بدنیا
الإمام الصادق ( عیه السلام ) :
الرَّغبَةُ فِی الدُّنیا تُورِثُ الغَمَّ وَالحُزنَ ، وَالزُّهدُ فِی الدُّنیا رٰاحَةُ القَلبِ وَالبَدَنِ .
امام صادق ( ع ) :
دنیا خواهی غم واندوه می آورد وپشت کردن به دنیا آسایش دل وبدن است .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3767 )
شیرین شمردن
لذّت دنیا
عَلیٌّ (علیه السلام ) :
لِلمُستَحلِی لَذَّةَ الدُّیا غُصَّة ٌ.
امام علی (ع ) :
برای شیرین شمارنده
لذت دنیا غصة واندوه است .
(غرر ، ج 2 – ص 581 –
ح 16 )
فریب
دنیا را خوردن
عَلیٌّ (علیه السلام ) :
مَنِ اغتَرَّبِالدُّنیا اِغتَصَّ بِالمُنیٰ .
امام علی ( ع ) :
کسی که فریب دنیا را
بخورد بوسیله آرزوها غصه دارگردد .
(غرر ، ج 2 – ص 650 –
ح 693 )
عَلیٌّ (علیه السلام ) :
مَن
سَعیٰ فِی طَلَبِ السَّرٰابِ طٰالَ تَعَبُهُ وَکَثُرَعَطَشُهُ .
امام علی ( ع ) :
کسی که درجستجوی آب
نما وسراب ( جهان فانی ) بکوشد رنجش طولانی شود وتشنگیش بسیارگردد ( وبآرزوی خویش
نرسد ) .
(غرر ، ج 2 – ص 710 –
ح 1402 )
چشم
داشتن درآنچه دست مردم است ( چشم به اموال مردم داشتن )
الف - عن أبی اسامة بن زید عن أبی عبد الله (عیه
السلام ) قال : قال رسول الله ( صلّی الله علیه وآله ) :
...وَمَن
أتبَعَ بَصَرَهُ ما فِی أیدِ النّّاسِ کَثُرَ هَمُّهُ وَلَم یَشفِ غَیظُه ُ...
ازابی اسامة بن زید ازامام صادق (علیه السلام ) فرمود : رسول خدا ( صلّ
الله علیه وآله ) فرمودند : ... وکسی که چشم بدنبال آنچه دردست مردم است داشت ه
باشد ،غم واندوه اوزیاد گردد وسوز دلش درمان نشود
( اصول کافی – ج 4 –
ص 3 – ح 5 )
ب - رسول الله ( صلّی الله علیه وآله ) :
مَن
نَظَرَإِلٰی ما فِی أَیدِ الناسِ طٰالَ حُزنُهُ وَدٰامَ أَسَفُهُ .
پیامبرخدا ( ص ) :
هرکس چشمش به دست
مردم باشد اندوهش درازوافسوسش پایدارشود
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3768 )
ناخرسندی
وناخوشنودی ازتقدیر( ودل داری ) خداوند
الإمام الصّادق (علیه
السلام ) :
لَمّٰا نَزَلَت هٰذِهِ الآیَةُ : « لا تَمُدَّنَّ عَینَیکَ اِلی ما مَتَّعنا بِهِ اَ زوٰاجًا مِنهُم وَلا تَحزَن عَلَیهِم وَاخفَض جَناحَکَ لِلمُؤمِنِینَ » قالَ رَسُولُ اللهِ ( صلّ الله علیه وآله ) : مَن لَم
یَتَعَزَّ بِعَزٰاءِ
اللهِ تَقَطَّعَت نَفسُهُ عَلَی الدُّنیا حَسَرٰاتِ ، وَمَن رَمٰی بِبَصَرِهِ اِلی ما فِی یَدِ غَیرِهِ کَثُرَهَمُّهُ وَلَم یَشفِ غَیظُهُ .
امام صادق ( ع ) :
وقتی آیۀ « اگربعضی ازمردان وزنانشان رابه چیزی بهره ورساخته ایم
توبدان نگاه مکن وغم آن را مخورودربرابرمومنان فروتن باش » نازل شد پیامبر خدا ( ص
) فرمود : کسی که به دلداری خدا دلخوش وصبورنباشد ، جانش بردنیا حسرتها خوردوهرکه
چشمش به دارایی های دیگران باشد ، اندوهش بسیارشود وناراحتیش بهبودنیابد .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1148 – ح 3775 )
شکّ
وتردید
الامام
الصادق ( علیه السلام ) :
...
وَالهَمُّ وَالحُزنُ فِی الشَّکِّ وَالسَّخَطِ .
امام صادق ( ع ) :
وغم واندوه درشک
وناخرسندی .
( میزان الحکمة ج 5 –
ص 2162 ح 7507 )
کوتاهی
وقصوردرعمل
قالَ عَلِیٌّ ( علیه
السلام ) :
الف
- منَ قَصَّرَ فِی العَمَلِ اِبتَلاهُ
اللهُ سُبحانَُهُ بِالهَمِّ .
امام علی ( ع ) :
هرکه درکار آخرت
کوتاهی کند خداوند سبحان اورا دچارغم واندوه سازد .
( غرر- ج 2 – ص 705 –
ح 1364 )
ب
- منَ قَصَّرَ فِی العَمَلِ اِبتَُلِی
بِالهَمِّ .
هرکه درعمل کوتاهی
کند به اندوه گرفتار آید .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3772 )
غضب بی
جا ( غضب بر قوی ترازخود )
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
مَن
غَضِبَ عَلٰی مَن
لا یَقدِ رُ أَن یَضُرَّهُ ، طٰالَ حُزنُهُ وَعَذَّ بَ نَفسَهُ .
امام علی ( ع ) :
هرکه برکسی خشم گیرد
که توان آسیب رساندن به وی را ندارد اندوهش دراز گردد وخودرا عذاب دهد .
( میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3770 )
ازدست
دادن فرصت
الإمام علیّ (علیه
السلام ) :
الف
- بٰادِرِالفُرصَةَ قَبلَ أَن تَکُونَ غُصَّةً .
امام علی ( ع ) :
پیش ازآنکه فرصت
ازدست برود ، واندوه ببارآورد، ازفرصت ها استفاده کن .
( نهج البلاغة – دشتی
– نامه 31 – 95 )
ب -
إِضاعَةُ الفُرصَةِ غُصَّةٌ .
ازدست دادن فرصت
اندوهباراست .
( نهج البلاغة – دشتی
– حکمت – 118 )
هوسرانی
وهوسبازی
قٰالَ النَّبِی ( صلّی الله علیه وآله ) :
رَبّ
شَهوَةِ ساعَةٍ
تُورِثُ حُزنًا طَوِیلا .
حضرت پیامبر( ص )
فرمود :
ای بسا ، یک ساعت
هوسرانی حزن واندوه طولانی رادرپی داشته باشد .
( بحار، ج 8 – ص 84 و
میزان الحکمة ج 3 – ص 1146 – ح 3769 )
هوای
نفس
عَلیٌّ (علیه السلام ) :
أَلهَوی أُسُّ المِحَنِ .
امام علی ( ع ) :
هوای نفس اساس اندوه
ها است .
(غرر ، ج – ص 35 – ح 1090 )
علیّ (علیه السلام )
:
إِیّٰاکُم وَتَمَکُّنَ الهَوٰی مِنکُم فَاِنَّ اَوَّلَهُ فِتنَةٌ وَٰاخِرَهُ مِحنَةٌ .
علی (ع ) :
حذرکنید وبترسید
ازاینکه هوای نفس دردرونتان جای گیرد ( بقلبتان نفوذکند )
زیراکه اولش فتنه با
روآخرش محنت زا است .
( غرر، ج 1 – ص 159 –
ح 113 )
« الحمد لله رب
العالمین وصلّی الله علیه وآله الطاهرین »
کتاب : اثرگناه درزندگی انمسان
تالیف : عمران عزتی